Bài 3: Hiểu thế nào cho đúng về Cổ phiếu thưởng

“Thưởng” thông thường được hiểu là khoản được thêm ngoài số cố định được nhận theo quy định.

Thặng dư vốn cổ phần, quỹ đầu tư phát triển, lợi nhuận sau thuế chưa phân phối đều là các khoản mục thuộc vốn chủ sở hữu, vốn dĩ đã thuộc về các cổ đông. Khi sử dụng các nguồn này để phát hành thêm cổ phiếu cho nhà đầu tư hiện hữu theo tỷ lệ, thực chất phần sở hữu của nhà đầu tư trong vốn chủ sở hữu của công ty cổ phần không thay đổi. Về bản chất tài chính, nhà đầu tư đang nắm giữ thặng dư vốn cổ phần, quỹ đầu tư phát triển, lợi nhuận sau thuế chưa phân phối nay chuyển sang năm giữ vốn cổ phần với cùng một giá trị. Vì vậy nhà đầu tư không hề được thưởng thêm bất cứ cái gì và cũng không thể lấy tiền của nhà đầu tư để thưởng cho chính họ. Trong những trường hợp này, nếu dùng từ cổ phiếu “thưởng” sẽ làm một số người hiểu sai vấn đề.

Vậy, khi nào cổ phiếu thực sự là “thưởng”? Ai cũng biết quỹ khen thưởng, phúc lợi tại doanh nghiệp là một khoản phải trả cho người lao động. Quỹ này không thuộc vốn chủ sở hữu và do đó nếu doanh nghiệp phát hành thêm cổ phiếu từ quỹ này, quy mô vốn chủ sở hữu sẽ tăng, người lao động thay vì nhận thưởng bằng tiền sẽ nhận bằng cổ phiếu, từ chỗ chưa phải là cổ đông sẽ trở thành cổ đông.

Một tình huống khác, đó là doanh nghiệp sử dụng lợi nhuận sau thuế chưa phân phối để phát hành thêm cổ phiếu cho một số đối tượng nhưng không phải cho toàn bộ các cổ đông hiện hữu theo tỷ lệ nắm giữ cổ phiếu tại ngày chốt quyền. Việc này có thể phát sinh theo nghị quyết của đại hội đồng cổ đông, về bản chất là sử dụng lợi nhuận sau thuế để thưởng cho một số cá nhân có đóng góp cho công ty. Trường hợp này chỉ có một số người nhất định được hưởng lợi còn đại đa số khác thì không, tài sản của người được nhận cổ phiếu rõ ràng tăng lên do việc pha loãng giá trị cổ phiếu chia đều các cổ đông chứ không phải chỉ những người được nhận cổ phiếu mới phải gánh chịu.

Vậy mới là thưởng và chỉ những trường hợp này mới nên gọi là cổ phiếu thưởng!

Trịnh Đức Trung